The Greek War of Independence (1821-1830) changed the course of the history of Macedonia. The war irrevocably tied developments in the land to the wars of national liberation the Greeks fought for nearly a century. The uprising of the Greeks of Macedonia in 1821-2, which was part of the general Greek uprising, and its bloody suppression by the Ottoman Turks tied the fortunes of the northern Greeks with those of their southern brethren for at least two reasons: a) because they piaced Macedonia within the scope of Greek irredentist action, and b) because they caused a wave of refugees who settled in south Greece: These refugees and subsequent waves produced by the rising of the Greeks of Macedonia during the Eastern crises of 1854, 1875 and 1896 became a formidable link connecting the independent Greek kingdom in the south with the unredeemed Greeks of the north.

With the active support of independent Greece, but principally through the nuclei of organised political, economic and cultural life of the Greeks of Macedonia - the community councils, the professional guilds, the schools, the churches, and the variously named patriotic societies - the northern Greeks were able to further develop their national identity and position in the land and to strengthen the elements among them pressing for independence from the Turks. By the time other serious claimants to the land appeared - the Bulgars after 1870 - the Greeks has been able to shape the land to their image

Ο Αγώνας του 1821 υπήρξε σταθμός μείζονος σημασίας στην ιστορία της Μακεδονίας. Η επανάσταση συνέδεσε τελεσίδικα τη Μακεδονία με τις άλλες ελληνικές χώρες και τους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους. Η επανάσταση των Ελλήνων της Μακεδονίας το 1821-1822, ως μέρος της γενικής εξεγέρσεως του έθνους, και η αιματηρή καταστολή της συνέδεσαν τις τύχες των βορείων Ελλήνων με αυτές των νοτίων, αφενός επειδή τοποθέτησαν τη μακεδονική χώρα εντός των ορίων του ελληνικού αλυτρωτισμού και προδιέγραψαν την κατεύθυνσή του και αφετέρου επειδή προκάλεσαν κύμα προσφύγων προς τη νότια Ελλάδα. Οι πρόσφυγες αυτοί και όσοι ακολούθησαν μετά κατά τις εξεγέρσεις των Ελλήνων της Μακεδονίας το 1854, το 1878 και το 1896 αποτέλεσαν ισχυρούς συνεκτικούς δεσμούς ανάμεσα στην ανεξάρτητη εθνική εστία στο νότο και τον υπόδουλο ακόμη ελληνικό βορρά.

Με την υποστήριξη της ελεύθερης Ελλάδας, αλλά κυρίως με τις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες των πυρήνων οργανωμένης πολιτικής, πνευματικής και πολιτιστικής ζωής των Ελλήνων της Μακεδονίας, δηλ. των κοινοτήτων, της εκκλησίας, των σχολείων, των πολιτιστικών συλλόγων και των πατριωτικών εταιριών, οι Έλληνες της υπόδουλης μακεδονικής χώρας προήγαγαν την εθνική τους υπόσταση και παρουσία και ενίσχυσαν τις τάσεις εκείνες που οδηγούσαν προς την απελευθέρωση από την τουρκική κυριαρχία. Ώσπου να εμφανισθούν σοβαροί ανταγωνιστές των Ελλήνων για τον Ορθόδοξο κόσμο των ευρωπαϊκών κτήσεων των Οθωμανών Τούρκων -οι Βούλγαροι από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνος και εξής- οι Έλληνες είχαν δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις για την επιτυχή ανακοπή της βουλγαρικής διεισδύσεως στο τέλος